"Ο θλιμμένος γέρος" ("Στην πύλη της αιωνιότητας") του Βενσάν Βαν Γκογκ

"Η θλίψη θα κρατήσει για πάντα..."     

    

Βενσάν βαν Γκογκ
"Ο θλιμμένος γέροντας" (1890)

    "Ο θλιμμένος γέρος" ή "Στην πύλη της αιωνιότητας" είναι ένας από τους τελευταίους πίνακες που ζωγράφισε ο Βενσάν βαν Γκογκ λίγους μήνες πριν αυτοκτονήσει αυτοπυροβολούμενος τον Ιούλιο του 1890.[1] Παριστάνει ένα μικρόσωμο γέρο άνδρα με λιγοστά μαλλιά να κάθεται σε μια καρέκλα δίπλα στο αναμμένο τζάκι ενός άδειου από κάθε άλλη ανθρώπινη παρουσία φτωχικού δωματίου. Ακουμπά τους αγκώνες στα γόνατά του και κρύβει το πρόσωπό του στα σφιγμένα σε γροθιές χέρια του: Τον νιώθουμε να κλαίει σιωπηλά.

    Ο πίνακας, που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Κρόλλερ-Μύλλερ[2] στο Ότερλο της Ολλανδίας, βασίζεται σε ένα προγενέστερο σχέδιο (και λιθογραφία)[3] που φιλοτέχνησε ο Βαν Γκογκ το 1882 εμπνεόμενος από τον πίνακα "Η τελευταία σύναξη: Μια Κυριακή στο Βασιλικό Νοσοκομείο του Τσέλσι" του Γερμανοβρετανού ζωγράφου Χούμπερτ φον Χερκόμερ[4] -πίνακα που είχε δει ο Βαν Γκογκ στο Λονδίνο.

• • • • •

Βενσάν βαν Γκογκ
"Worn Out" (1882)

    Αν και ο "Θλιμμένος γέρος" βασίζεται στο σχέδιο τού 1882, αναμφίβολα αντανακλά πιστά την ψυχική διάθεση του ίδιου του Βαν Γκογκ τους δύσκολους εκείνους μήνες του 1890. "Πιστεύω, έγραφε σε μια από τις τελευταίες επιστολές του προς τον αδελφό του Τεό, ότι είναι πολύ καλύτερο να μεγαλώνει κανείς παιδιά από το να δίνεται ολοκληρωτικά για να δημιουργήσει πίνακες. Όμως τώρα πια είμαι -ή τουλάχιστον αισθάνομαι- πολύ γέρος (ο Βαν Γκογκ ήταν τότε μόλις 37 χρόνων) για ν' αλλάξω πορεία. Αυτή η απραγματοποίητη επιθυμία ανήκει αμετάκλητα στο παρελθόν, όμως η ψυχική οδύνη εξακολουθεί να παραμένει".

    "Η θλίψη θα κρατήσει για πάντα" ήταν η τελευταία του φράση λίγο πριν ξεψυχήσει...

Χρήστος Μπελόπουλος      

------------------------
  Βλέπε επίσης:
  "Θλίψη", ένα σκίτσο του Βαν Γκογκ

---

    Σημειώσεις 

1. Η υπόθεση της αυτοκτονίας είναι η επικρατέστερη. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, που υπστηρίζουν οι Αμερικανοί συγγραφείς Στίβεν Ναϊφέχ και Γκρέγκορι Γουάιτ Σμιθ [Steven Naifeh and Gregory White Smith] στο βιβλίο τους "Βινσεντ Βαν Γκογκ: Η ζωή του" (2011), ο Βαν Γκογκ πυροβολήθηκε κατά λάθος από δύο νεαρούς έφηβους τους οποίους όμως δεν θέλησε να καταγγείλει. Πέθανε δύο ημέρες μετά τον πυροβολισμό.

2. Kröller-Müller Museum: Vincent van Gogh, "Treurende oude man" ("At Eternity's Gate"). 

3. Van Gogh Museum [Μουσείο Βαν Γκογκ, Αμστερνταμ]: Vincent van Gogh, "Worn Out" ["Κουρασμένος"]. 

Χούμπερτ φον Χερκόμερ
"The last muster" (1875)

4. Lady Lever Art Gallery: Hubert von Herkomer (1849-1914), "The Last Muster: Sunday at the Royal Hospital Chelsea" (1875).

• Το Βασιλικό Νοσοκομείο του Τσέλσι ήταν ένα γηροκομείο για απόμαχους στρατιωτικούς εγκατεστημένο στη συνοικία Τσέλσι του Λονδίνου. Στον πίνακα του Χερκόμερ ο γέρος άνδρας με το μπαστούνι στη δεύτερη σειρά των καθισμάτων (η φιγούρα που ενέπνευσε τον Βαν Γκογκ) έχει μόλις πεθάνει.

ΨυχοΑντιΜαχίες      

---