Η Γαλλίδα αυτοδίδακτη "ναίφ" ζωγράφος
Σεραφίν Λουί (Séraphine Louis), ή
Σεραφίν ντε Σανλίς (Séraphine de Senlis) όπως είναι περισσότερο γνωστή, γεννήθηκε το 1864 σε ένα μικρό χωριό της βορειοδυτικής Γαλλίας, στην επαρχία
Ουάζ.
Η Σεραφίν έχασε σε πολύ μικρή ηλικία και τους δυο γονείς της -τη μητέρα της όταν ήταν μόλις ενός χρόνου και τον πατέρα της όταν ήταν επτά- και μεγάλωσε με τη φροντίδα της μεγαλύτερης αδελφής της. Ως παιδί απέφευγε συστηματικά να πηγαίνει στο σχολείο προτιμώντας να παραμένει στην εξοχή βοσκώντας τα ζώα και της άρεσε να ζωγραφίζει με ό,τι υλικά μπορούσε να βρει ή να επινοήσει στο φτωχικό της περιβάλλον.
Σε ηλικία 18 χρόνων την έστειλαν σε μοναστήρι για να δουλέψει εκεί ως υπηρέτρια. Το 1902, μετά από είκοσι χρόνια παραμονής στο μοναστήρι, αποφάσισε τελικά να μετακομίσει στο Σανλίς
(εξού και το παρωνύμιο της: η Σεραφίνα του Σανλίς), όπου και άρχισε να δουλεύει ως οικιακή βοηθός σε σπίτια πλουσίων αστών της πόλης.
Η Σεραφίν ήταν ιδιαίτερα θρησκόληπτη και συχνά είχε εκστατικές θρησκευτικές εμπειρίες. Όταν ήταν σαράντα περίπου χρονών, και ενώ προσευχόταν στον καθεδρικό ναό, άκουσε τον "καλό της άγγελο" να της ζητά επιτακτικά να αφιερωθεί στη ζωγραφική.
 |
| Σεραφίν ντε Σανλίς |
Το 1927 συμμετείχε για πρώτη φορά σε ομαδική έκθεση που οργάνωσε ο δήμος του Σανλίς με έργα ερασιτεχνών ζωγράφων της περιοχής. Ο εγκατεστημένος στη Γαλλία Γερμανός συλλέκτης και κριτικός έργων τέχνης Βίλχελμ Ούντε
(Wilhelm Uhde) -που γνώριζε την Σεραφίν από το 1912, όταν την είχε προσλάβει για κάποιο διάστημα ως οικιακή βοηθό-, επισκεπτόμενος την έκθεση εντυπωσιάστηκε από τους ιδιότυπους αυθεντικούς πίνακες της. Ανέλαβε να τη βοηθήσει οικονομικά αγοράζοντας έργα της και συστήνοντάς την σε άλλους συλλέκτες. Με δική του πρόταση άλλωστε το Μουσείο της πόλης του Κάσσελ (Γερμανία) έγινε το πρώτο μουσείο που αγόρασε (το 1928) ένα έργο της. Η Σεραφίν έζησε έτσι για λίγα χρόνια με σχετική οικονομική άνεση και αναγνώριση, σπαταλώντας όμως τα χρήματά της αλόγιστα σε άσκοπες αγορές.
Το 1930, λόγω της μεγάλης οικονομικής ύφεσης, ο Ούντε σταμάτησε να αγοράζει πίνακές της, όπως και οι άλλοι συλλέκτες. Η Σεραφίν περιέπεσε γρήγορα σε μεγάλη ανέχεια και απομονώθηκε. Ζώντας σχεδόν χωρίς πόρους και σε απόλυτη μοναξιά, οι εμμονές και οι ιδέες δίωξης που έτρεφε από παλιά αναζωπυρώθηκαν και απέκτησαν παραληρηματική διάσταση. Συνομιλώντας με φανταστικά πρόσωπα και ψάλλοντας εκκλησιαστικούς ύμνους συνέχισε για κάποιο ακόμη διάστημα να ζωγραφίζει, αλλά τα έργα της δεν είχαν πια τη ποιότητα και τη δύναμη της προηγούμενης περιόδου. Τον Ιανουάριο του 1932 μετά από μια νέα ώση του παραληρήματός της οδηγήθηκε τελικά στο ψυχιατρείο της Κλερμόν και εγκλείστηκε εκεί με τη διάγνωση του "χρόνιου παραληρήματος". Σταμάτησε οριστικά να ζωγραφίζει και αφιερώθηκε στη σύνταξη επιστολών διαμαρτυρόμενη για τον ακούσιο εγκλεισμό της και κατηγορώντας τους υποθετικούς φανταστικούς διώκτες της. Πέθανε -πάντα έγκλειστη στο τρελοκομείο-, σε ηλικία 78 χρόνων, τον χειμώνα του 1942 από την πείνα και τις στερήσεις της κατοχής, όπως και πάρα πολλοί άλλοι τρόφιμοι των γαλλικών ψυχιατρείων. Θάφτηκε σε ομαδικό τάφο ξεχασμένη από όλους.
[1]
Η Σεραφίν ντε Σανλίς ζωγράφιζε αποκλειστικά πίνακες με θέμα φανταστικά παραδεισιακά δένδρα, άνθη και φυτά με φυλλώματα που θυμίζουν συχνά φτερά πουλιών και φωτεινά -ιδιαίτερης υφής- χρώματα, που παρασκεύαζε η ίδια αναμειγνύοντας λευκή ριπολίνη με διάφορες χρωστικές ουσίες χωρίς ποτέ να αποκαλύψει το μυστικό της. Στα έργα της αποτυπώνεται η "εκστατική" εσωτερική της πραγματικότητα, η αγάπη της για τη φύση και οι πνευματικές της αναζητήσεις. Η ίδια δεν ονόμαζε ποτέ τους πίνακές της· οι τίτλοι που φέρουν σήμερα δόθηκαν αργότερα από τον Ούντε και την αδελφή της.
[2]
Χρήστος Μπελόπουλος
• • • • •
 |
"Το δένδρο της ζωής"
(1928) |
|
 |
"Το κόκκινο δένδρο"
(1928) |
|
 |
"Μπουκέτο με μιμόζες"
(1925) |
|
 |
"Οι μαργαρίτες"
(1925) |
|
 |
"Μήλα και φύλλα"
(1928-1930) |
|
 |
"Φθινοπωρινά Φύλλα"
1928-1930) |
|
 |
"Τσαμπιά από σταφύλι"
(1930) |
|
 |
"Το δένδρο του Παραδείσου"
(1928-1930) |
|
1. Το 2008 ο Γάλλος σκηνοθέτης Μαρτέν Προβόστ
(Martin Provost) θα διηγηθεί τη ζωή της Σεραφίν στην ομώνυμη ταινία ("
Séraphine") κερδίζοντας πολλά κινηματογραφικά βραβεία· στην Ελλάδα παίχτηκε στις αίθουσες το 2009 με τίτλο "Το χάρισμα της Σεραφίν".
2. "
Séraphine Louis dite Séraphine de Senlis", Musées de Senlis.
• Σημαντικά έργα της Séraphine διαθέτει και το Μουσείο Μαγιόλ (Collection Dina Vierny) στο Παρίσι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου