Κριτικές και εναλλακτικές προσεγγίσεις. Κριτική ψυχιατρική. Κριτική ψυχολογία

Η αντιψυχιατρική στην "εποχή της αμφισβήτησης"

Βιωματικές μαρτυρίες

Σελίδες από την ιστορία της τρέλας

Τρέλα και Τέχνη / Τρέλα και Λογοτεχνία

Art Brut / Ακατέργαστη Τέχνη

Henry Wallis· "Η αυτοκτονία του Τόμας Τσάτερτον"

     Ο Τόμας Τσάτερτον (Thomas Chatterton, 1752-1770), εκκολαπτόμενος ρομαντικός ποιητής, το καλοκαίρι του 1770, σε ηλικία μόλις 17 χρόνων αυτοκτόνησε μέσα στη μικρή σοφίτα που διέμενε παίρνοντας μια θανατηφόρα δόση αρσενικού, αφού πρώτα κατέστρεψε όλα του τα χειρόγραφα, απογοητευμένος από την ελλιπή αναγνώριση τού ταλέντου του, την οικονομική ανέχεια και τη μοναξιά, όπως θέλει ο θρύλος που δημιουργήθηκε μετά το θάνατό του.

    Με την αυτοκτονία του έγινε το διαχρονικό σύμβολο των νέων καλλιτεχνών του 19ου αιώνα που, όπως και αυτός, αγωνίζονταν να δημιουργήσουν μέσα σε αντίξοες συνθήκες εισπράττοντας συχνά ως μόνη ανταμοιβή την αδιαφορία ή την απόρριψη των συγκαιριανών τους. 

Henry Wallis, "Ο θάνατος του Τσάτερτον" (1856)

    Ογδόντα πέντε χρόνια αργότερα, ο Βρετανός προ-ραφαηλίτης ζωγράφος Χένρυ Γουάλις (Henry Wallis, 1830-1916) φιλοτέχνησε τον πίνακά του "Τσάτερτον" στον οποίο παρουσιάζεται ο νεκρός ποιητής λίγα λεπτά μετά το τελικό και μοιραίο διάβημά του. Ελλείψει κάποιας παλαιότερης προσωπογραφίας τού Τσάτερτον, ο Γουάλις χρησιμοποίησε ως μοντέλο ένα νεαρό του φίλο, συγγραφέα και ποιητή, ο οποίος την εποχή εκείνη πάσχιζε και αυτός για αναγνώριση και δικαίωση. Ο πίνακας εκτέθηκε για πρώτη φορά δημοσίως το 1856 στη θερινή έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας στο Λονδίνο και έγινε αμέσως δημοφιλής. 

    Στον πίνακα βλέπουμε νεκρό τον αυτόχειρα ποιητή πάνω στο κρεβάτι του. Το κεφάλι και το χέρι του κρέμονται άψυχα έξω από το στρώμα. Δίπλα του μια μικρή κασέλα με τα σχισμένα χειρόγραφα και λίγο παραπέρα αφημένο στο πάτωμα το μικρό άδειο φιαλίδιο με το δηλητήριο. Δεξιά πάνω στο μικρό τραπεζάκι ένα κερί που μόλις έχει σβήσει και πάνω στο περβάζι του παραθύρου μια γλάστρα με ένα μισομαραμένο λουλούδι -λεπτομέρειες με έκδηλο τον συμβολισμό τους. Έξω αδιάφορη και λουσμένη στο φως, σε αντίθεση με το μισοσκόταδο του δωματίου, η πόλη του Λονδίνου με τον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου. 

    Ο πρωτότυπος πίνακας ανήκει σήμερα στη Συλλογή Τέιτ,[1] ενώ δυο μικρότερες από το πρωτότυπο ρεπλίκες βρίσκονται η μία στην Πινακοθήκη του Μπέρμιγχαμ[2] και η άλλη στο Κέντρο Βρετανικής Τέχνης του Γέιλ.[3] [4] [5]

ΨυχοΑντιΜαχίες - εικόνες της τρέλας και της μελαγχολίας    


1. Tate Collection, "Chatterton": https://www.tate.org.uk/art/artworks/wallis-chatterton-n01685

2. Birmingham Museum and Art Gallery (UK), "Chatterton" (The death of Chatterton": https://www.birminghammuseums.org.uk/explore-art/items/1918P43/chatterton... 

3. Yale Center for British Art, "The Death of Chatterton": https://collections.britishart.yale.edu/catalog/tms:1111

4. Με θέμα τη ζωή και τον "ρομαντικό" θάνατο του νεαρού ποιητή, ο Γάλλος συγγραφέας Αλφρέντ Βικτόρ ντε Βινύ (Alfred Victor de Vigny) έγραψε το 1835 το θεατρικό του έργο "Chatterton" και το 1876 ο Ιταλός συνθέτης Ρουτζέρο Λεονκαβάλο (Ruggero Leoncavallo) μια όπερα με τον ίδιο τίτλο ('Chatterton').

5. Η αυτοκτονία του Τσάτερτον ενέπνευσε και άλλους καλλιτέχνες, όπως τον Τζων Φλάξμαν (John Flaxman) λίγα μόλις χρόνια μετά τον θάνατο του ποιητή:

John Flaxman: Ο Thomas Chatterton δέχεται το δηλητήριο από την Απελπισία
John Flaxman (1755-1826)
 Ο Thomas Chatterton δέχεται το δηλητήριο
από την Απελπισία (~1775-1780)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου