ΨυχοΑντιMαχίες: Η οραματική τέχνη της Σολάνζ Κνοπφ (Solange Knopf)

Solange Knopf
(Από τη σειρά Behind the Darkness / Πίσω από το σκοτάδι, 2013)

Η Βελγίδα αυτοδίδακτη ζωγράφος Σολάνζ Κνοπφ, για τη ζωή της οποίας ελάχιστα πράγματα μας είναι γνωστά, γεννήθηκε το 1957 στις Βρυξέλλες. Μετά από μια δύσκολη παιδική ηλικία και μια ανήσυχη εφηβεία, εγκατέλειψε σε ηλικία 17 ετών το πατρικό της σπίτι για να ξεκινήσει μαζί με έναν φίλο της, που θα γινόταν αργότερα ο πατέρας του γιου της, ένα ταξίδι περιπλάνησης ακολουθώντας τους δρόμους της αντικουλτούρας και της πνευματικής αναζήτησης: Ταξίδεψε στο Μαρόκο, στην Κρήτη, στο Αφγανιστάν, στην Ινδία, στο Νεπάλ…

Λίγα χρόνια μετά, το 1979, επέστρεψε στο Βέλγιο, παντρεμένη ήδη και μητέρα, για να εργαστεί στο εμπορικό κατάστημα ετοίμων ενδυμάτων που διατηρούσε η οικογένειά της. Είκοσι χρόνια αργότερα, σε ηλικία 40 χρονών, ψυχοπιεστικές καταστάσεις και τραγικά βιώματα, όπως μας πληροφορεί ένα λακωνικό βιογραφικό της (και η νοσταλγία, ίσως, των νεανικών της βιωμάτων και ελπίδων) την οδήγησαν στην κατάθλιψη και την ψυχική κατάρρευση. Το 1998, μετά από ένα σοβαρό επεισόδιο νοσηλεύτηκε σε ψυχιατρική κλινική.

Solange Knopf
(Σχέδιο από τη σειρά "Spirit Codex)

"Κατά τη διάρκεια της κρίσης μου, λέει η Κνοπφ, αισθάνθηκα το πνεύμα μου να εγκαταλείπει το σώμα μου και μετά να επανέρχεται έχοντας επισκεφθεί έναν αστρικό κόσμο… Αυτή η εμπειρία έφερε στο φως τις εκφραστικές μου ικανότηττες, και άρχισα να ανακαλύπτω τον εαυτό μου μέσα από το σχέδιο…"

Η καλλιτεχνική της δημιουργία θα συνεχιστεί και μετά την οριστική έξοδό της από το ψυχιατρείο. Το σχέδιο και η ζωγραφική, που ήταν αρχικά ένα μέσο για να αμβλύνει τον ψυχικό πόνο, ένα μέσο αυτοθεραπείας ή αυτογνωσίας, όπως η ίδια λέει, γίνονται πλέον το διαρκές στήριγμα και ο σκοπός της ζωής της, η καθημερινή της ασχολία, η ίδια η ζωή της.

Solange Knopf, "Ο κένταυρος", 2014

Συνήθως ζωγραφίζει αργά το βράδυ μόνη μέσα στη νυχτερινή σιωπή, χωρίς προσχέδιο, με έναν μηχανικό, ημιαυτόματο τρόπο που θυμίζει την προσφιλή στους σουρεαλιστές τεχνική της αυτόματης γραφής: Σχεδιάζει κατά κανόνα πάνω σε μεγάλα φύλλα χαρτιού αρχικά λίγες γραμμές, κάποια σχήματα ή χρώματα και μετά αρχίζει να γεμίζει το χαρτί με λεπτομερείς φιγούρες και εικόνες που αναδύονται η μία μετά την άλλη σαν "ένα είδος διαλογισμού", "μέχρι που να μην υπάρχει τίποτα άλλο να προσθέσω". Στα έργα της βλέπουμε συμπλέγματα με πρωτότυπες σουρεαλιστικές μορφές, πρόσωπα, ζώα και φυτικά μοτίβα -εικόνες ενός άλλου κόσμου- που καταλαμβάνουν κατά κανόνα όλη την επιφάνεια του χαρτιού, χωρίς ενδιάμεσα κενά, ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα και πολλών άλλων καλλιτεχνών της ακατέργαστης και της οραματικής τέχνης.

Η Σολάνζ Κνοπφ ζει σήμερα στην πόλη Σπα (Spa), μια μικρή βελγική πόλη κοντά στη Λιέγη.

Ντίνος Χατζηαθανασίου
Ψυχο-ΑντιΜαχίες