Αντί της ψυχιατρικής - εναλλακτικά μοντέλα συνάντησης με τον ψυχικό πόνο

    «Το "αντί" δεν σημαίνει πλέον απλά εναντίον. Σημαίνει επίσης -ή κυρίως- "εναλλακτικά προς", "απέναντι" ή "ανεξάρτητα από" την ψυχιατρική.
Αυτός είναι ο λόγος που οι φίλοι της εξαναγκαστικής ψυχιατρικής και της φαρμακοβιομηχανίας κρατούν μια στάση ιδιαίτερα αρνητική απέναντι στη σύγχρονη, ανθρωπιστική αντιψυχιατρική, που προσανατολίζεται στο
κίνημα των επιζώντων της κλασικής ψυχιατρικής.»[1]
• • • • •

    Τα κείμενα του βιβλίου είναι γραμμένα από ανθρώπους με προσωπική ψυχιατρική εμπειρία, ακτιβιστές του κινήματος των επιζώντων της ψυχιατρικής, και από ριζοσπάστες εναλλακτικούς θεραπευτές που αμφισβητούν το βιο-ιατρικό μοντέλο της ψυχικής δυσφορίας, την εγκυρότητα των ψυχιατρικών διαγνώσεων και τις εξαναγκαστικές πρακτικές της κυρίαρχης ψυχιατρικής που μετατρέπουν τους ανθρώπους σε κρίση σε χρόνιους ασθενείς και μόνιμους χρήστες ψυχιατρικών υπηρεσιών. 

    Ορισμένα από τα κείμενα είναι προσωπικές βιωματικές αφηγήσεις, ιστορίες ανάρρωσης που περιγράφουν εξατομικευμένους τρόπους αντιμετώπισης της ψυχωτικής κρίσης, ενώ άλλα παρουσιάζουν τις βασικές αρχές και τον τρόπο λειτουργίες εναλλακτικών μοντέλων αντιμετώπισής της, όπως το πρόγραμμα "Σωτηρία"[2] που εμπνεύσθηκε ο Αμερικανός ψυχίατρος Λόρεν Μόσερ (Loren Mosher), το φιλανδικό μοντέλο των "Ανοιχτών διαλόγων", η θεραπευτική κοινότητα "Windhorse" ["Το άλογο του ανέμου"][3] που ίδρυσε ο ψυχίατρος και καθηγητής της διαλογιστικής ψυχολογίας Έντουαρντ Πόντβολ (Edward Podvoll), οι ομάδες στήριξης του Δικτύου "Ακούγοντας φωνές",[4] η "Καλύβα των κρίσεων" της Νέας Υόρκης, το "Σπίτι Φυγής" του Βερολίνου, το πρόγραμμα "La cura" ['Ίαση"] της Σικελίας… Τα τελευταία έχουν ιδρυθεί από κινήματα επιζησάντων της ψυχιατρικής και λειτουργούν χωρίς τη συμβολή ψυχιάτρων ή άλλων επαγγελματιών ψυχικής υγείας που δεν είχαν ποτέ και οι ίδιοι προσωπική ψυχιατρική εμπειρία.

    Τα θετικά αποτελέσματα των εναλλακτικών μοντέλων αποδεικνύουν ότι η τρέλα ή αυτό που ονομάζουμε "ψύχωση" και "σχιζοφρένεια" δεν είναι κάποια ασθένεια, και μάλιστα ανίατη, που οφείλεται στην βιοχημική κατάσταση του εγκεφάλου, όπως ισχυρίζεται η φαρμακευτική βιομηχανία και η διαπλεκόμενη ακαδημαϊκή ψυχιατρική. Οι περισσότεροι άνθρωποι σε κρίση, αν συνοδευτούν και υποστηριχθούν με κατανόηση, φιλικότητα, σεβασμό, υπομονή και ελπίδα, αν οι φυσικές δυνάμεις αυτοΐασης που διαθέτουν δεν κατασταλούν με αναπηριογόνα ψυχοφάρμακα και τραυματικούς εξαναγκασμούς, μετά από ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα είναι σε θέση να βρουν το δρόμο προς την ανάρρωση και την ενεργητική κοινωνική ζωή. 

    Την ανωτερότητα των εναλλακτικών μοντέλων αποδέχεται πλέον και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος τον Ιούνιο του 2021 δημοσίευσε ένα πολυσέλιδο κείμενο στο οποίο παρουσιάζονται είκοσι δύο εναλλακτικά μοντέλα απ' όλο τον κόσμο (μερικά από τα οποία συμπεριλαμβάνονται και στο βιβλίο) και καλούνται οι χώρες μέλη να συστήσουν νέες δομές στο χώρο τις ψυχικής υγείας που θα σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα των πασχόντων, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, και θα λειτουργούν χωρίς εξαναγκασμούς με εξατομικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις λαμβάνοντας υπόψη τα συνολικά βιώματα των ατόμων και τους κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική τους υγεία. (→The WHO calls for radical change in global mental health)

Σ. Κ.         
ΨυχοΑντιΜαχίες

---

1."Αντί της ψυχιατρικής - Εναλλακτικά μοντέλα συνάντησης με τον ψυχικό πόνο" ['Statt Psychiatrie 2', 2007]. Επιμέλεια: Peter Lehmann, Peter Stastny, Άννα Εμμανουηλίδου. Πρόλογος: Robert Whitaker. Εκδόσεις Νησίδες, 2012. 

2. Soteria Network (Αγγλία): https://www.soterianetwork.org.uk/

3. Windhorse (Το άλογο του ανέμου): https://www.windhorseimh.org/ 

4. Δίκτυο Ακούγοντας Φωνές: https://www.hearingvoices.gr/index.php/el
   Intervoice (Η διεθνές κοινότητα): https://www.intervoiceonline.org/ 

---