Η ψυχική αναταραχή δεν είναι χωρίς νόημα, δεν είναι "ασθένεια",
αλλά μια αντίδραση σε έναν κόσμο που βιώνεται ως εχθρικός...
«Η τρέλα, η δυστυχία και η αγωνία είναι εμπειρίες που -από όσο μπορούμε να γνωρίζουμε- οι άνθρωποι πάντα αντιμετώπιζαν. Ωστόσο, μόνο κατά τη διάρκεια των τελευταίων διακοσίων ετών, και ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, αυτές οι εμπειρίες κατέληξαν να θεωρούνται αποκλειστική περιοχή των ειδικών και συγκεκριμένα των ιατρών. […] Σ' αυτόν τον τόμο προσπαθήσαμε να δείξουμε ότι η σύγχρονη αντίληψη της τρέλας και της δυστυχίας ως ασθενειών, αρρώστιας και διαταραχών που μπορούν να γίνουν κατανοητές μόνο μέσα σε ένα εξειδικευμένο σώμα γνώσης αποτυγχάνει να ανταποκριθεί δίκαια στο εύρος και το νόημα των εμπειριών στις οποίες αναφέρονται οι έννοιες αυτές.
Χαρακτηρίζοντας την αγωνία των ανθρώπων ως αρρώστια, παραβλέπουμε την κακοποίηση που μπορεί να έχουν βιώσει τα άτομα και με μια πιο ευρεία έννοια, κρύβουμε τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης κοινωνίας, που μετατρέπουν τη διανοητική υγεία σε μια επισφαλή κατάσταση για πολλούς ανθρώπους. Ενθρονίζουμε μια πολύ συγκεκριμένη και μεροληπτική "αλήθεια", προκαλώντας βία στην εμπειρία της ζωής και την υποκειμενικότητα εκείνων που υποτίθεται ότι "βοηθάμε".
Οι διαγνώσεις σχιζοφρένειας, κατάθλιψης ή "διαταραχής αντιδραστικής προσκόλλησης" αποτελούν εντελώς ανεπαρκείς περιγραφές τόσο των προβλημάτων και των δυσκολιών που βιώνουν οι άνθρωποι όσο και της ιστορίας της ζωής τους μέσα στην οποία βρίσκονται αυτά τα προβλήματα. Τέτοιες ταμπέλες καθιστούν τις εμπειρίες των ανθρώπων άνευ νοήματος, λες και υποδηλώνουν ένα εξάνθημα, ένα βράσιμο στο στήθος ή βήχα. Επιπλέον, οι εμπειρίες με τις οποίες έχουμε εξοικειωθεί κάτω από την επικεφαλίδα "ψυχιατρικά συμπτώματα" μπορεί να είναι ένα σήμα ότι δεν είναι όλα καλά, ένα σήμα ότι κάτι πρέπει ν' αλλάξει, παρά ένα πρόβλημα αυτό καθ' αυτό. Όμως, όπως είδαμε σ' αυτόν τον συλλογικό τόμο, αυτή η προοπτική αποτελεί ανάθεμα για τις τρέχουσες ηγεμονικές ιατρικές αντιλήψεις.
Όπως μαρτυρούν πολλοί συγγραφείς μας, η ψυχική αναταραχή δεν είναι χωρίς νόημα, αλλά μια αντίδραση σε έναν κόσμο που βιώνεται ως εχθρικός ή κατακλυσμικός, ή και τα δύο. Ωστόσο, στις αλληλοεπιδράσεις τους με τους "ειδικούς" επαγγελματίες ψυχικής υγείας, αυτές οι εντελώς ανθρώπινες αντιδράσεις σε έναν συχνά δύσκολο και μερικές φορές αυθαίρετα σκληρό κόσμο απογυμνώνεται από νόημα και προσωπική σημασία. Εξ ορισμού, αυτές οι συναντήσεις με τους ψ-επαγγελματίες επηρεάζουν τη μετατροπή της απόγνωσης, της απόσυρσης, του αποπροσανατολισμού και της δυσφορίας σε "αρρώστια" χωρίς νόημα. Πράγματι, αυτό αρχικά κάνει κακό. Αντίθετα, το να βρίσκει κανείς μια αίσθηση νοήματος σε δυσφορικές και συγκεχυμένες εμπειρίες φαίνεται να δίνει δύναμη στους ανθρώπους, προκειμένου να βοηθηθούν να ξεπεράσουν ή να μάθουν να ζουν με τη δυσφορία τους και να επανεμπλακούν στον κόσμο με ουσιαστικό τρόπο. Ο Φουκώ έγραψε για την απώλεια της σημασίας της τρέλας, καθώς μετατράπηκε από τον Διαφωτισμό σε παράλογο, σε κάτι που ήταν απλώς λάθος. Μαζί με αυτή την άποψη ήρθε και το συμπέρασμα ότι η τρέλα πρέπει να διορθωθεί. Αφού η ψυχιατρική ιατρική πήρε τον έλεγχο της τρέλας, η διόρθωση έγινε θεραπεία. Η διόρθωση και η θεραπεία είναι βαθιά αποδυναμωτικές προσεγγίσεις για τη δυστυχία και την τρέλα. Αφήνουν λίγο χώρο στους ανθρώπους για να καταλάβουν τις δυσκολίες τους με τρόπο που να βγάζει νόημα και το οποίο μπορεί να τους επιτρέπει να βρουν τους δικούς τους τρόπους αντιμετώπισης.» [1]
(Αποσπάσματα από τον επίλογο του βιβλίου)
* Οι συγγραφείς του βιβλίου είναι αναγνωρισμένοι κριτικοί ψυχίατροι, ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές (όπως η Mary Boyle, η Lucy Johnstone, o David Smail, o Irving Kirsch, ο Sami Timimi, o Philip Thomas, ο Patrick Bracken, η Joanna Moncrieff, η Jacqui Dillon, ο Duncan Double, ο Marc Rapley, ο Craig News, για να αναφέρουμε μερικούς μόνο από αυτούς). Με τα κείμενά τους αποδομούν τις προσεγγίσεις της σύγχρονης βιοψυχιατρικής αλλά και τις ενσωματωμένες στο ιατρικό μοντέλο προσεγγίσεις της κλινικής ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας. Τάσσονται ενάντια στην ψυχιατρικοποίηση και την ψυχολογικοποίηση της ανθρώπινης δυσφορίας και οδύνης.
Η ψυχική οδύνη και δυσφορία, οι επονομαζόμενες "ψυχικές διαταραχές" δεν είναι ασθένειες "όπως όλες οι άλλες", η βιολογική βάση και αιτιολογία των οποίων κάποια στιγμή θα αποκαλυφθεί. Είναι κατανοητές και γεμάτες νόημα αντιδράσεις στις καταπιεστικές, ανυπόφορες ή κακοποιητικές συνθήκες της ζωής.
Ένα βιβλίο-πρόκληση για κάθε ψ-επαγγελματία παλιό ή νέο, και όχι μόνον.
1. Mark Rapley, Joanna Moncrieff, Jacqui Dillon (επιμέλεια):
Απο-ιατρικοποιώντας τη δυστυχία - ψυχιατρική, ψυχολογία και ανθρώπινη κατάσταση [De-Medicalizing Misery: Psychiatry, Psychology and the Human Condition, 2011]. Εκδόσεις των Συναδέλφων / Δίκτυο Ανθρώπων που Ακούνε Φωνές, 2022.
Διαβάστε επίσης:
|
|
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου