Ακατέργαστη Τέχνη • Οι φουτουριστικοί πίνακες του Marcel Storr· ουτοπικές μεγαλουπόλεις και χιμαιρικοί καθεδρικοί ναοί

    Ο Μαρσέλ Στορ (1911-1976), οδοκαθαριστής στο επάγγελμα και εντελώς αναλφάβητος, υπήρξε παράλληλα ένας μεγαλοφυής αυτοδίδακτος ζωγράφος που για σαράντα και πλέον χρόνια δημιουργούσε μυστικά έναν φαντασμαγορικό σαγηνευτικό κόσμο με ουτοπικά κάθετα κτήρια και αναρίθμητους πύργους που μερικές φορές μοιάζουν με παράξενα εξωτικά φυτά.[1] Καχύποπτος και συχνά εχθρικός απέναντι στους ανθρώπους, δεν εξέθεσε ποτέ τα έργα του όσο ακόμη βρισκόταν εν ζωή, και ελάχιστοι γνώριζαν την ύπαρξή τους. [2]

     Τα τραύματα της παιδικής ηλικίας και η καταφυγή στην τέχνη

    Ο Μαρσέλ Στορ πέρασε δύσκολα και στερημένα παιδικά χρόνια. Η μητέρα του τον εγκατέλειψε όταν ήταν μόλις τριών χρονών (για ν' ακολουθήσει τον εφήμερο εραστή της), και η κοινωνική πρόνοια που τον ανέλαβε τον "τοποθέτησε" σε ανάδοχες οικογένειες χωρικών (όπως συνηθιζόταν τότε στη Γαλλία για τα εγκαταλελειμμένα παιδιά). Στις οικογένειες όμως αυτές ο Μαρσέλ δεν γνώρισε την αγάπη και την αποδοχή που είχε τόσο ανάγκη. Αντίθετα, τον χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά ως υπηρέτη (κανείς άλλωστε δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να τον στείλει στο σχολείο) και του φερόταν περιφρονητικά και συχνά βάναυσα. Νοσηλεύτηκε αρκετές φορές, υποσιτισμένος όντας και φιλάσθενος, με κρίσεις φυματίωσης, λόγω της οποίας (ή και των ξυλοδαρμών) έχασε τελικά και την ακοή του.

    Οι οδυνηρές πικρές εμπειρίες της παιδικής του ηλικίας τον ανάγκασαν να απομονωθεί σταδιακά στον εσωτερικό του κόσμο και να υιοθετήσει μια μόνιμα καχύποπτη, στα όρια του παραληρήματος μερικές φορές, στάση απέναντι στους άλλους ανθρώπους (και ένα μίσος που δεν έσβησε ποτέ απέναντι στους "χωριάτες").

Μαρσέλ Στορ (Marcel Srorr)

    Όταν ενηλικιώθηκε επέστρεψε στο Παρίσι και άρχισε να δουλεύει ως οδοκαθαριστής στο δάσος της Βουλώνης, ενώ τα βράδια ασχολιόταν αποκλειστικά και μόνο με τη ζωγραφική. Οι μεγαλοπρεπείς ουτοπικές κατασκευές του, σε πλήρη αντίθεση με την μίζερη περιφρονημένη του ζωή, αποτελούν συμβολικά και την προσωπική του ρεβάνς απέναντι σε έναν άδικο και εχθρικό κόσμο[3] -μια πετυχημένη περίπτωση αυτοθεραπείας μέσω της τέχνης.

    Με το ψυχιατρικό σύστημα ο Στορ βρέθηκε τελικά αντιμέτωπος μια και μοναδική φορά, όταν το 1974, μετά το θάνατο της γυναίκας του, μιας ευαίσθητης επιληπτικής κυρίας που δούλευε ως θυρωρός σε ένα σχολείο, αποσταθεροποιήθηκε ψυχολογικά και εμφάνισε παραληρηματικές ιδέες δίωξης. Νοσηλεύτηκε τότε για κάποιο διάστημα σε ψυχιατρικό άσυλο, και ο ψυχίατρος που τον παρακολουθούσε σημείωσε στο φάκελό του: "Μεγαλομανής, αυτοπαρουσιάζεται σαν μεγάλος ζωγράφος".[4] Μόνο που ο ατυχής ψυχίατρος δεν υποψιαζόταν ότι αυτό ήταν όντως αληθινό!

Χρήστος Μπελόπουλος  

• • • • •

Λεπτομέρεια

Λεπτομέρεια

ΨυχοΑντιΜαχίες 

---

Σημειώσεις

1. Κάθε πίνακας περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό δουλεμένων με ακρίβεια λεπτομερειών, ενώ το σύνολο κάποιες φορές φέρνει στο νου άλλοτε τη Σαγράδα Φαμίλια του Γκαουντί και άλλοτε τους ναούς του Άνγκορ, ή το "Ιδανικό Παλάτι" του ταχυδρόμου Σεβάλ.

2. Πίνακές του θα εκτεθούν δημόσια για πρώτη φορά το 2001, είκοσι δύο δηλαδή χρόνια μετά το θάνατό του, ενώ το 2011 ο Δήμος του Παρισιού οργανώνοντας μια μεγάλη αναδρομική έκθεση θα βοηθήσει στο να γίνει επιτέλους γνωστός ο Στορ και σε ένα ευρύτερο κοινό. 
     •  Laurent Danchin, "Marcel Storr: Revenge of an Underground Imagination", Raw Vision n˚ 36, 2001.
     •  Exposition "Marcel Storr, bâtisseur visionnaire", 2011.

3. Francois Cloarec, Storr· architecte de l'ailleurs, édit. Phébus, 2013.

4. Philippe Dagen, "Les cathédrales imaginaires de Marcel Storr", Le Monde, 28/11/2011.

---