Τέχνη και Τρέλα. Φρενοκομεία και ψυχιατρικά άσυλα στη ζωγραφική του 18ου και 19ου αιώνα. Πίνακες και γκραβούρες

Εικαστικές μαρτυρίες από τη "ζωή" των εγκλείστων στα ψυχιατρεία


•  William Hogarth, "The Madhouse" (1734) *


Γουίλλιαμ Χόγκαρθ (1697-1764), "Το φρενοκομείο", 1734.
Μουσείο Σερ Τζον Σόαν του Λονδίνου [Sir John Soane's Museum]

    * "Το φρενοκομείο" είναι ο τελευταίος πίνακας μιας σειράς οκτώ ελαιογραφιών που φιλοτέχνησε μεταξύ 1733 και 1735 ο Άγγλος ζωγράφος και χαράκτης Γουίλλιαμ Χόγκαρθ. Οι πίνακες διηγούνται τη σταδιακή ηθική και διανοητική εξαθλίωση -με τελική κατάληξη το φρενοκομείο- του Τομ Ρέικγουελ, ενός πλούσιου νεαρού άνδρα απερίσκεπτου, σπάταλου και διεφθαρμένου… (Για περισσότερα, βλέπε: "Το φρενοκομείο", ένας πίνακας του Γουίλλιαμ Χόγκαρθ -από τη σειρά έργων του: "Η πορεία ενός ασώτου"
Ο πίνακας του Χόγκαρθ θεωρείται πως επηρέασε τα μεταγενέστερα αντίστοιχα έργα του Φρανσίσκο Γκόγια ("La casa de locos" ) και του Βίλχελμ φον Κάουλμπαχ  ("Das Narrenhaus").


--------------------

•  Francisco Goya, "Corral de locos" (1794) 


Φρανσίσκο Γκόγια (1746-1828) "Το προαύλιο των τρελών", 1794
Μουσείο Ισπανικής Τέχνης του Ντάλας [Meadows Museum - Dallas]

    * Ο Γκόγια έλεγε ότι ο πίνακάς του αντικατόπτριζε πραγματικές σκηνές που είχε δει όταν ήταν νέος στο άσυλο της Σαραγόσα. 

--------------------

•  Francisco Goya, "La casa de locos" (1808/1812)


Φρανσίσκο Γκόγια (1746-1828), "Το τρελοκομείο", 1808/1812.
Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Αγίου Φερδινάνδου (Μαδρίτη)
[Real Academia de Bellas Artes de San Fernando]

--------------------

            •  Augustus Charles Pugin / Thomas Rowlandson,             "St. Luke's Hospital" (1809)


"Το φρενοκομείο του Αγίου Λουκά", 1809. Χαρακτικό του
Γιόζεφ Κονσταντίνε Στάντλερ [Joseph Constantine Stadler, 1780-1812]
βασισμένο σε έργο των Ωγκάστους Τσαρλς Πιούτζιν (1762-1832)
και Τόμας Ρόουλαντσον (1756-1827).
Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης [Metropolitan Museum of Art, Nέα Υόρκη]

--------------------

•  François-Auguste Biard, "L'hôpital des fous à Lyon:
une jeune fille ne reconnaît pas ses parents" (1832)


Φρανσουά Ωγκύστ Μπιάρ, "Το φρενοκομείο της Λυών:
μια νεαρή κοπέλα δεν αναγνωρίζει τους γονείς της", 1832.
Μουσείο Καλών Τεχνών της Ρουέν [Musée des Beaux-Arts de Rouen]

--------------------

 •  Wilhelm von Kaulbach, "Das Narrenhaus" (1835)


"Το φρενοκομείο". Χαλκογραφία του Κάσπαρ Ένριχ Μερτς (1806–1875)
βασισμένη σε σχέδιο του Βίλχελμ φον Κάουλμπαχ (1834-1835).
Μουσείο Τέχνης του Χάρβαρντ [Harvard Art Museums]

--------------------

                                 •  Eugène Delacroix,                                    "Le Tasse à l’Ospedale di Sant’Anna, à Ferrare" (1839)


Ευγένιος Ντελακρουά (1798–1863),
"Ο Τάσσο* στο άσυλο της Αγίας Άννας στη Φερράρα".
Συλλογή Όσκαρ Ράινχαρτ, Βίντερτουρ (Ελβετία) [Collection Oskar Reinhart]

    * Πρόκειται για τον μεγάλο Ιταλό ποιητή Τορκουάτο Τάσσο (1544-1595), την ποίηση του οποίου εκτιμούσε βαθύτερα ο Ντελακρουά. Ο Τάσσο, εξαιτίας των εκκεντρικών του συμπεριφορών, έπεσε το 1579 στη δυσμένεια τού προστάτη του Δούκα της Φερράρα και κλείστηκε για μια επταετία στο άσυλο της Αγίας Άννας.

--------------------

 •   Bonaventura Genelli, “Ein Blick ins Irrenhaus" (1850)


Μποναβεντούρα Τζενέλλι (1798-1868), "Μια ματιά στο τρελλοκομείο" (1850).
Μουσείο Καλών Τεχνών της Λειψίας [Museum der Bildenden Künste, Leipzig]

--------------------

    •   Armand Gautier, "Folles de la Salpetrière"                  ("Cour des agitées", 1857)        


Αρμάν Γκωτιέ (1825-1894), "Τρελλές της Σαλπετριέρης", 1857. Λιθογραφία.
Βρετανικό Μουσείο [British Museum]

--------------------

 •   Telemaco Signorini, "La sala delle agitate al San Bonifazio in Firenze" (1865) 


Τελέμακο Σινιορίνι (1835-1901), "Ο θάλαμος με τις 'ανήσυχες'
στο [φρενοκομείο] Σαν Μπονιφάτσιο της Φλωρεντίας"
.
 Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Βενετίας / Κα Πέζαρο
[Galleria d'arte moderna di Ca' Pesaro, Venezia]

--------------------

 •   Jean Béraud, "Les Fous" (1885) 


Ζαν Μπερώ (1849-1935), "Οι τρελοί", 1885. Γκραβούρα.
Διαπενεπστημική Βιβλιοθήκη Υγείας, Παρίσι
[Bibliothèque interuniversitaire de Santé -BIU Santé]

--------------------

 •   Vincent Van Gogh, "La salle des malades de l’hôpital d’Arles" (1889)


Βίνσεντ Βαν Γκογκ (1853-1890),
"Ο κοιτώνας των ασθενών στο νοσοκομείο της Αρλ", 1889.
Συλλογή Όσκαρ Ράινχαρτ (Βίντερτουρ, Ελβετία) [Collection Oskar Reinhart]

    * Ο Βαν Γκογκ ζωγράφισε τον πίνακα, όταν και ο ίδιος νοσηλεύθηκε, το 1889, στο νοσοκομείο της πόλης Αρλ μετά από μια κρίση με ψευδαισθήσεις κατά τη διάρκεια της οποίας αυτό-ακρωτηριάσθηκε από το αριστερό του αυτί. Δεν κάνουν απολύτως τίποτα», σχολιάζει ο Βαν Γκογκ αναφερόμενος στους συνασθενείς του, «τους αφήνουν να φυτοζωούν μέσα στην απραξία». (Claude Quétel, "Images de la folie, 2010)

--------------------

 •   Daniel Vierge, "La salle des folles à La Salpetrière" (1887/1892)


Ντανιέλ Βιέρζ (1851-1904)),
"Ο κοιτώνας με τις τρελές στη Σαλπετριέρη". 1887/1892. Πηγή

    Το 1887 και το 1892, ο Ντανιέλ Βιέρζ (Ισπανός ζωγράφος εγκατεστημένος στη Γαλλία) φιλοτέχνησε μερικά σχέδια στα οποία απεικονιζόταν η καθημερινή ζωή των εγκλείστων γυναικών στο ψυχιατρικό άσυλο της Σαλπετριέρης. (Για περισσότερα, βλέπε: "Οι τρελές της Σαλπετριέρης". Μια σειρά σχεδίων του Daniel Vierge.)

--------------------

 •   Silvio Rotta, "Nosocomio" ('Morocomio')* (1895)


Σίλβιο Ρόττα  (1853-1913, "Μωροκομείο"* (1895)
Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης (Ρώμη)
[Galleria Nazionale d'Arte Moderna]

   Μωροκομείον (morocomio) ή μωροτροφείον (morotrophium) = φρενοκομείο. Ένα "μωροκομείον", ένα νοσοκομείο αποκλειστικά για ψυχικά πάσχοντες, φαίνεται πως υπήρχε στην Κωνσταντινούπολη ήδη από τον 4ο μ.Χ. αιώνα· ένα άλλο ιδρύθηκε το 491 μ.Χ. στην Ιερουσαλήμ.(Ιωάννης Βούρος, "Περί Νοσοκομείων", σελ. 41, Παρίσι, 1831)

Επιμέλεια σελίδας: Ντίνος Χατζηαθανασίου  /
ΨυχοΑντιΜαχίες   


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου