Είναι κοινή πεποίθηση αρκετών λειτουργών ψυχικής υγείας και επιστημονικών ενώσεων, όπως η Διεθνής Εταιρεία Ηθικής Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής (ISEPP), ότι το Διαγνωστικό Στατιστικό Εγχειρίδιο για τις ψυχικές ασθένειες (DSM) που εκδίδεται από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία αποτελεί περισσότερο πολιτικό παρά "επιστημονικό" έγγραφο, το οποίο βλάπτει τις ανθρώπινες υπάρξεις. Παρ’ όλες τις διαβεβαιώσεις των εκδοτών του ότι αποτελεί απλό περιγραφικό εργαλείο, στην ουσία το ΔΣΕ υποστηρίζει τη διαιώνιση των μύθων σχετικά με τις ψυχικές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές μεταβολές των ατόμων, προς όφελος ψευδοεπιστημονικών βιολογικών εξηγήσεων, αγνοώντας το κοινωνικό πλαίσιο της ζωής τους.
Η εξέλιξη των εκδόσεων του εν λόγω εγχειριδίου ιστορικά έχει αναδείξει τον επιπολασμό των ψυχιατρικών διαγνώσεων ως αδιάψευστων «ψυχικών νόσων» χωρίς καμία επαρκή επιστημονικά τεκμηριωμένη αιτιολογία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το DSM (Diagnostic and Statistic Manual for Mental Disorders) από 100 περίπου σελίδες που ήταν το 1952, όταν πρωτοεκδόθηκε, έχει ξεπεράσει πλέον τις 900. Φιλόσοφοι και ψυχοπαθολόγοι, όπως ο Φουκώ, ή ψυχίατροι, όπως ο Σαζ, υποστήριξαν ότι αυτό που θεωρείται σε κάθε περίπτωση ψυχικά υγιές ή νοσηρό συνδέεται με τις ηθικές ανοχές και τις κυρίαρχες επιθυμίες της κάθε εποχής.
Το λεγόμενο ψυχοπάζαρο αποτελεί τον ξεκάθαρο ορισμό της κατασκευασμένης έννοιας της ψυχικής υγείας, δημιουργεί έναν πραγματικό αγοραίο κόσμο των «Ψ» που απαρτίζουν ένα σύνολο, ειδικών, φαρμακοβιομηχανιών, θεσμών κ.λ.π. -όλοι στη «διάθεση» του ασθενή. Να σημειωθεί ότι στα διαγνωστικά στατιστικά εγχειρίδια ταξινομούνται σύμφωνα με τον Szasz δυο κατηγορίες παθήσεων: (α) διανοητικές δυσλειτουργίες που σχετίζονται με συγκεκριμένη εγκεφαλική βλάβη, και (β) ψυχικές διαταραχές που αποδίδονται ψευδοεπιστημονικά ως νοσήματα, ενώ στην πραγματικότητα αφορούν προβλήματα ζωής και επιβίωσης.[1] Η ψυχιατρική σε συνεργασία με την εξουσία προσθέτει την «ετικέτα της ψυχικής νόσου» στιγματίζοντας ανθρώπους που είναι πολιτικά αντίπαλοι, ενοχλούν ή απλά δεν τους χρειάζεται στον παραγωγικό μηχανισμό. Με την ψυχιατρική ετικέτα ο άνθρωπος παύει να είναι ενεργός πολίτης και μετατρέπεται σε δυσλειτουργικό ασθενή.
Το DSM5 συνεχίζει αυτήν την παράδοση καθώς προσπαθεί να εμβαθύνει την κατήχηση προς όλους τους αποδέκτες (πάροχους, χρήστες ψυχικής βοήθειας, καθώς και όσους πληρώνουν για τις υπηρεσίες αυτές) ότι όλα τα προβλήματα του βίου οφείλονται σε βιολογικούς λόγους, το οποίο δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια σοφιστεία. Οι υποστηρικτές των βιοψυχιατρικών ερμηνειών και οι φαρμακοβιομηχανίες είναι αυτοί που ωφελούνται από τη δημόσια αποδοχή αυτού του μύθου για τις ψυχικές ασθένειες. Πέρα από τις έρευνες και τις τεχνικές μελέτες οι οποίες συνεχώς καταδεικνύουν την αδυναμία αξιοπιστίας και εγκυρότητας του ΔΣΕ ως νοσολογικού συστήματος, η ψυχιατρική ετικετοποίηση έχει απτά και πραγματικά αποτελέσματα διακρίσεων στους καταπιεσμένους, τους μη προνομιούχους και γενικά σε όσους έχουν διαγνωσθεί ως ψυχικά ασθενείς. Δημιουργώντας έτσι ανυπέρβλητα εμπόδια στην εξεύρεση εργασίας, τη στέγαση και την κοινωνική ένταξη-αποδοχή. Δημιουργώντας έτσι μια ψευδή κατάσταση «ψυχιατρικής δυσλειτουργίας» που αποτρέπει όσους έχουν χαρακτηρισθεί από τη δυνατότητα βελτίωσης της ποιότητας της ζωής τους, οδηγώντας στους στον αποκλεισμό.
"Τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε πολλές άλλες χώρες του δυτικού κόσμου", αναφέρει ο Πίτερ Κίντερμαν, καθηγητής κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, "υπάρχει ήδη πρόβλημα με την υπερσυνταγογράφηση ψυχιατρικών φαρμάκων σε παιδιά, όπως αυτά με διαταραχή υπερκινητικότητας και διάσπασης της προσοχής, ακόμη και από την ηλικία των τεσσάρων ετών. Την ίδια στιγμή ο παγκόσμιος πληθυσμός γηράσκει και η υπερδιάγνωση ψυχικών νόσων σε αυτόν θα δημιουργήσει ένα τεράστιο “κοινό” με υποτιθέμενες ψυχικές διαταραχές που θα λαμβάνει φαρμακευτικές θεραπείες οι οποίες συνδέονται ακόμη και με σοβαρές παρενέργειες, χωρίς να τις χρειάζεται."[2]
Η άποψή μας είναι ότι η παροχή σε όσους χρήζουν βοήθειας και υπηρεσιών ψυχικής υγείας αποτελεί ένα πολύ σημαντικό ηθικό, κοινωνικό, θεραπευτικό εγχείρημα. Για αυτόν τον λόγο αρκετές ενώσεις και οργανισμοί ψυχικής υγείας καθώς και ψυχίατροι, ψυχολόγοι συνεχίζουν να προβάλλουν εδώ και 5 χρόνια μετά την έκδοση του δημόσια ένσταση (STOP DSM) και τον σκεπτικισμό τους απέναντι στο Διαγνωστικό Στατιστικό Εγχειρίδιο (DSM) καθώς και την αναγκαιότητα αποδέσμευσής του από το ψυχιατροφαρμακευτικό σύμπλέγμα από το οποίο υποστηρίζεται και ανασυντάσσεται διαρκώς. Χιλιάδες υπογραφές έχουν συλλεχθεί εναντίον του, ενώ το θέμα συνεχίζει να απασχολεί με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (ΝΙΜΗ) των ΗΠΑ να μην το υιοθετεί. Όπως φαίνεται, σε αυτόν τον νοσηρό κόσμο που ευαγγελίζεται το DSM 5 η μάχη, αν και άνιση, δεν έχει ακόμα τελειώσει. Ευελπιστούμε.
Το λεγόμενο ψυχοπάζαρο αποτελεί τον ξεκάθαρο ορισμό της κατασκευασμένης έννοιας της ψυχικής υγείας, δημιουργεί έναν πραγματικό αγοραίο κόσμο των «Ψ» που απαρτίζουν ένα σύνολο, ειδικών, φαρμακοβιομηχανιών, θεσμών κ.λ.π. -όλοι στη «διάθεση» του ασθενή. Να σημειωθεί ότι στα διαγνωστικά στατιστικά εγχειρίδια ταξινομούνται σύμφωνα με τον Szasz δυο κατηγορίες παθήσεων: (α) διανοητικές δυσλειτουργίες που σχετίζονται με συγκεκριμένη εγκεφαλική βλάβη, και (β) ψυχικές διαταραχές που αποδίδονται ψευδοεπιστημονικά ως νοσήματα, ενώ στην πραγματικότητα αφορούν προβλήματα ζωής και επιβίωσης.[1] Η ψυχιατρική σε συνεργασία με την εξουσία προσθέτει την «ετικέτα της ψυχικής νόσου» στιγματίζοντας ανθρώπους που είναι πολιτικά αντίπαλοι, ενοχλούν ή απλά δεν τους χρειάζεται στον παραγωγικό μηχανισμό. Με την ψυχιατρική ετικέτα ο άνθρωπος παύει να είναι ενεργός πολίτης και μετατρέπεται σε δυσλειτουργικό ασθενή.
"Τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε πολλές άλλες χώρες του δυτικού κόσμου", αναφέρει ο Πίτερ Κίντερμαν, καθηγητής κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, "υπάρχει ήδη πρόβλημα με την υπερσυνταγογράφηση ψυχιατρικών φαρμάκων σε παιδιά, όπως αυτά με διαταραχή υπερκινητικότητας και διάσπασης της προσοχής, ακόμη και από την ηλικία των τεσσάρων ετών. Την ίδια στιγμή ο παγκόσμιος πληθυσμός γηράσκει και η υπερδιάγνωση ψυχικών νόσων σε αυτόν θα δημιουργήσει ένα τεράστιο “κοινό” με υποτιθέμενες ψυχικές διαταραχές που θα λαμβάνει φαρμακευτικές θεραπείες οι οποίες συνδέονται ακόμη και με σοβαρές παρενέργειες, χωρίς να τις χρειάζεται."[2]
Η άποψή μας είναι ότι η παροχή σε όσους χρήζουν βοήθειας και υπηρεσιών ψυχικής υγείας αποτελεί ένα πολύ σημαντικό ηθικό, κοινωνικό, θεραπευτικό εγχείρημα. Για αυτόν τον λόγο αρκετές ενώσεις και οργανισμοί ψυχικής υγείας καθώς και ψυχίατροι, ψυχολόγοι συνεχίζουν να προβάλλουν εδώ και 5 χρόνια μετά την έκδοση του δημόσια ένσταση (STOP DSM) και τον σκεπτικισμό τους απέναντι στο Διαγνωστικό Στατιστικό Εγχειρίδιο (DSM) καθώς και την αναγκαιότητα αποδέσμευσής του από το ψυχιατροφαρμακευτικό σύμπλέγμα από το οποίο υποστηρίζεται και ανασυντάσσεται διαρκώς. Χιλιάδες υπογραφές έχουν συλλεχθεί εναντίον του, ενώ το θέμα συνεχίζει να απασχολεί με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (ΝΙΜΗ) των ΗΠΑ να μην το υιοθετεί. Όπως φαίνεται, σε αυτόν τον νοσηρό κόσμο που ευαγγελίζεται το DSM 5 η μάχη, αν και άνιση, δεν έχει ακόμα τελειώσει. Ευελπιστούμε.
Αργύρης Αργυριάδης, MD-PhD
Παραπομπές
1. Αλκιβιάδης Γούναρης, "Διαγνωστικά Κριτήρια και Ψυχιατρική Ηθική", Ψυχανεμίσματα, τ.4, σελ.61-65, 2008.
2. Τσώλη Θεοδώρα,"Μήπως είστε ψυχικά ασθενής;", εφημερίδα "Το βήμα", 24/2/2012.
1. Αλκιβιάδης Γούναρης, "Διαγνωστικά Κριτήρια και Ψυχιατρική Ηθική", Ψυχανεμίσματα, τ.4, σελ.61-65, 2008.
2. Τσώλη Θεοδώρα,"Μήπως είστε ψυχικά ασθενής;", εφημερίδα "Το βήμα", 24/2/2012.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου